Ομιλία του γνωστού ομολογητή ιερομονάχου Αρσένιου (1894-1975) σε συγκρατουμένους του σ’ ένα σταλινικό Στρατόπεδο Ειδικού Καθεστώτος:
«… Ο κομμουνισμός γκρέμισε εκκλησίες, φυλάκισε πιστούς, πολέμησε την Εκκλησία. Ναι, έτσι είναι. Ας εξετάσουμε, όμως, τα πράγματα συνολικότερα και βαθύτερα. Ας ανατρέξουμε σε όσα προηγήθηκαν. Πολύ πρωτύτερα ο λαός μας είχε χάσει την πίστη του, είχε περιφρονήσει την παράδοσή του, είχε λησμονήσει την ιστορία του, είχε αρνηθεί τα ιερά και τα όσια του.
Ποιος φταίει γι’ αυτό; Η τωρινή εξουσία; Εμείς φταίμε! Και τώρα θερίζουμε ό,τι σπείραμε…
Ας θυμηθούμε τι παράδειγμα έδιναν στον λαό οι διανοούμενοι, οι ευγενείς, οι έμποροι, οι δημόσιοι υπάλληλοι και προπαντός, τι παράδειγμα δίναμε εμείς, οι κληρικοί. Ήμασταν οι χειρότεροι απ’ όλους!
Γι’ αυτό και των παπάδων τα παιδιά, βλέποντας μέσα στις οικογένειές τους την ανηθικότητα και τη φιλοχρηματία, γίνονταν οι πιο φανατικοί άθεοι, οι πιο μαχητικοί επαναστάτες. Πολύ πριν από την επανάσταση του 1917 ο κλήρος είχε χάσει κάθε δυνατότητα καθοδηγήσεως του λαού. Είχε γίνει – αλίμονο! – μια κάστα επαγγελματιών, όπου βασίλευαν η απιστία και η διαφθορά.
Από το πλήθος των μοναστηριών της πατρίδας μας, μόνο πέντε-έξι ήταν φωτεινοί φάροι του χριστιανισμού και του πνεύματος: το Βαλαάμ, η Όπτινα με τους μεγάλους στάρτσι, το Ντιβέγεβο, το Σάρωφ και ίσως ένα-δύο ακόμα. Στα υπόλοιπα όχι μόνο την πίστη και την αρετή δεν συναντούσε κανείς, αλλά και σκανδαλιζόταν από το κοσμικό φρόνημα και την ανόητη επιδεικτικότητα.
Τι μπορούσε να πάρει ο λαός από τέτοιους ρασοφόρους, από τέτοιους δήθεν εκπροσώπους του Θεού;
Εμείς τον σπρώξαμε στην επανάσταση, γιατί δεν του δώσαμε το καλό παράδειγμα. Δεν του εμπνεύσαμε την πίστη, την αγάπη, την υπομονή, την ταπείνωση… Γι’ αυτό μας εγκατέλειψε τόσο εύκολα ο λαός. Γι’ αυτό αρνήθηκε μαζί με εμάς και τον Θεό. Γι’ αυτό γκρέμισε τις εκκλησίες. Δεν μπορώ, λοιπόν, να κατηγορήσω την εξουσία, το σημερινό καθεστώς. Γιατί οι σπόροι της αθεΐας έπεσαν τότε στο έδαφος που εμείς οι ίδιοι είχαμε προετοιμάσει με τα λάθη μας και τον ξεπεσμό μας. Αυτή ήταν η αιτία και η αρχή του κακού. Όλα όσα ακολούθησαν, ακόμα και τούτο το στρατόπεδο και το μαρτύριό μας και οι άδικες θυσίες τόσων αθώων ανθρώπων, δεν είναι παρά οι αναπόφευκτες συνέπειες…»
(π. Αρσένιος, τ.1, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2010, σελ. 130-132).
Πηγή: Ιερομάρτυς Ανδρόνικος, Αρχιεπίσκοπος Πέρμ, Ένας Ασυμβίβαστος Ιεράρχης, διασκευή από τα ρωσικά, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής 2011, σελ. 6-8.
